Jak żyć ze stentami?
Stenty – czym są, kiedy się je stosuje?
Zawał serca i choroba miażdżycowa mogą być bardzo trudnymi doświadczeniami w życiu chorego. Jednak po wprowadzeniu zmian w stylu życia większość pacjentów nadal może prowadzić dobre i komfortowe życie.
O codziennym funkcjonowaniu po zabiegu wszczepienia stentów rozmawiamy z naszym specjalistą, lek. Andrzejem Gębalą, kardiologiem NZOZ Revita.
Czym są stenty?
AG: Stenty to takie siateczki w kształcie walca, które wsadzane są między innymi do naczyń krwionośnych i stanowią swojego rodzaju protezę dla zwężonego naczynia wieńcowego. Naczynia krwionośne mogą się zwęzić z powodu choroby miażdżycowej i jej powikłań. Ale stenty można również wszczepiać do przełyku, oskrzeli, czy układu moczowego, kiedy następuje ich zwężenie lub ryzyko niedrożności.
Jak wygląda zabieg wszczepienia stentu?
AG: Podczas kwalifikacji do zabiegu pacjent zwykle przechodzi szereg badań m.in. echo serca, holter EKG, holter ciśnieniowy, badania krwi. Czasem przed zabiegiem wykonuje się też koronarografię, można również podczas tego badania od razu dokonać zabiegu wszczepienia stentu, jeżeli stan pacjenta jest ciężki.
Lekarz w miejsce krytycznie zwężone dostaje się cewnikiem, w którym umieszczona jest prowadnica, czyli cienki metalowy drucik. Za pomocą tego drucika rozpręża balon w miejscu zmiany, aby poszerzyć przepływ i umieszcza w niej stent. Gdyby nie umieszczono stentu, rozprężone naczynie krwionośne ponownie by się zapadło, stąd wymyślono siateczkę, która tak jak siatka podtynkowa, będzie podtrzymywała fragment naczynia objętego miażdżycą. Zatem założenie stentów kardiologicznych może pomóc zniwelować skutki i powikłania choroby miażdżycowej lub zapobiec potencjalnemu zawałowi serca.
Jakie są wskazania do wszczepienia stentów?
AG: Zabieg wszczepienia stentów w serce rekomendowany jest przede wszystkim dla pacjentów po przebytym zawale serca oraz z aktywną chorobą wieńcową, jako element terapii leczniczej. W miażdżycy wszczepienie stentów może zapobiegać występowaniu epizodów zawałowych, redukować dolegliwości bólowe związane z chorobą sercowo-naczyniową i ogólnie wydłużyć i poprawić jakość życia. Obecnie mamy szeroką gamę dostępnych stentów. Są klasyczne metalowe, ale też takie nowoczesnej generacji uwalniające leki, a nawet bioabsorbowalne, które ulegają rozpuszczeniu po mniej więcej dwóch latach.
Jakich powikłań można spodziewać się po wszczepieniu stentów?
AG: Stent jest ciałem obcym i dlatego może na nim dojść do większego wykrzepiania, co może skutkować tak zwaną restenozą, czyli powtórnym zamknięciem naczynia po zabiegu. Zabieg okazuje się wtedy nieskuteczny i sporadycznie może wywołać zawał, do którego miał nie dopuścić. Niezamknięte jeszcze w pełni naczynie zamyka się całkowicie. Na szczęście są to rzadkie przypadki i prewencyjnie stosujemy bardzo silne leki rozrzedzające krew. Przy stosowaniu takich leków czasem mogą pojawić się skutki uboczne, np. uczulenie, krwawienia, anemizacje itp. Dlatego bardzo ważne są kontrole kardiologiczne i zgłaszanie wszelkich powikłań, czy skutków ubocznych. Pamiętajmy, że kardiolog ma wiele alternatyw leczenia i zawsze można zmienić przepisane środki. Trzeba też wybrać się do dobrego dietetyka, który pomoże nam zadbać o żołądek, rozpisze lekkostrawną i ochronną dla żołądka dietę.
Z innych powikłań, to może też dojść do pęknięcia lub przemieszczenia stentu, krwotoków jednak są to niezwykle rzadkie przypadki. Pacjenci po tego rodzaju zabiegach są monitorowani w szczególny sposób. A technologia produkcji stentów jest stale rozwijana.
O czym trzeba jeszcze pamiętać po zabiegu?
AG: Przed każdym badaniem trzeba informować lekarza czy personel medyczny o przebytym zabiegu. Szczególnie dotyczy to wykonywania rezonansu magnetycznego (MRI). Tak jak wspomniałem, stenty zrobione są z różnych materiałów, zwykle metali, choć nie zawsze, ale od ponad 20 lat niemających wpływu na pole magnetyczne więc można z nimi wykonywać rezonans.
Przyjęło się jednak aby nie dopuścić do potencjalnej rotacji stentu lub jego nagrzania przez pole magnetyczne nie wykonywać MRI przez pierwsze 8 tygodni, a jeżeli jest konieczne to z mniejszym natężeniem pola. Każdy MRI ma swoje parametry, podobnie jak stenty. Parametry stentów można znaleźć na www.mrisafety.com. Przed badaniem MRI warto sprawdzić w swojej karcie pacjenta, jaki stent był założony, tak aby poinformować o tym personel medyczny.
Jak żyć po założeniu stentu?
AG: Do podstawowych zaleceń należą regularny kontakt z lekarzem prowadzącym i stosowanie przepisanych leków, regularne pomiary ciśnienia tętniczego oraz bezwzględne rzucenie palenia papierosów, w tym również e-papierosów! Ponadto modyfikacja diety pod okiem wykwalifikowanego dietetyka – tu chciałem podkreślić, że odbycie konsultacji dietetycznej jest niezbędne, zwłaszcza gdy pacjent boryka się z nadwagą i otyłością. Samodzielne radzenie sobie z dietą w takich przypadkach daje nikłe efekty, a powrót do komfortowego życia po wszczepieniu stentów jest niezwykle ważny.
Oczywiście pamiętamy również o powrocie lub podjęciu regularnej, średnio intensywnej aktywności fizycznej. Najlepiej zacząć od codziennego 20-minutowego spaceru, na który można zacząć wychodzić kilka dni po opuszczeniu szpitala. Spacerujemy w takim tempie, aby poczuć umiarkowane zmęczenie, a marsz powinien być tylko tak intensywny, aby wciąż pozwalał nam prowadzić rozmowę. Gdy podczas takiego spaceru pojawi się zadyszka, lub ból należy usiąść i odpocząć. Z czasem można, po konsultacji z lekarzem, wdrożyć jazdę na rowerze, czy pływanie.
Stenty – powrót do pracy, praca fizyczna, seks – jakie tu mamy rekomendacje?
AG: Powrót do pracy zależy od wieku, ciężkości przebytego zawału, wydolności psychicznej i fizycznej pacjenta oraz od postępów choroby miażdżycowej. Zwykle przez okres do trzech miesięcy po zabiegu pacjent przebywa na zwolnieniu lekarskim, pod kontrolą lekarza i w tym czasie prowadzona jest rehabilitacja, wdrażana zmiana diety i powrót do normalnego życia. Pod koniec zwolnienia lekarskiego, wykonuje się echo serca, próbę wysiłkową i ocenia Pacjenta indywidualnie. Jeżeli zabieg jest prawidłowo przeprowadzony, nie ma powikłań, a ogólna kondycja pacjenta jest dobra, to stenty nie mają wpływu na powrót do pracy.
Do spokojnej aktywności fizycznej jak i do seksu wracamy, jeżeli nie ma bólu, czy innych przeciwwskazań – po kilkunastu dniach do miesiąca od wykonania zabiegu. Oczywiście zależne jest to też od stanu psychiki, niektórzy pacjenci odczuwają lęk i tu zalecana jest praca z psychologiem, nauka technik relaksacyjnych itp.
Jeżeli chodzi o pracę fizyczną, to wszystko zależy od wykonywanego zawodu np. praca zawodowego kierowcy, praca w zakładach przemysłowych, kopalniach, na wysokościach, czyli wszędzie tam, gdzie występuje duże ryzyko obciążenia serca, zarówno stresem jak i dużym wysiłkiem fizycznym, czy podnoszeniem ciężkich przedmiotów – to taka praca jest ryzykowna i wymaga indywidualnej oceny przez lekarza. Natomiast umiarkowana praca fizyczna np. w ogrodzie jest dozwolona pod warunkiem, że robimy przerwy w pracy, dbamy o dobre nawodnienie, nie pracujemy w pełnym słońcu itp.
Wśród pacjentów, często pojawia się pytanie o stenty i alkohol
AG: Po wykonaniu zabiegu alkohol jest bezwzględnie zakazany, ponieważ pacjent musi przyjmować dość silne leki np. rozrzedzające krew, które są obciążające dla żołądka. A alkohol z natury rzeczy też podrażnia żołądek, pogarsza czynność wątroby i wywołuje inne objawy uboczne, stąd jest niewskazany. Po tak inwazyjnym zabiegu warto kompleksowo zadbać o swój organizm i nie obciążać go dodatkowo substancjami toksycznymi.
Ponadto wiele osób zapomina, że spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko udaru mózgu, uszkadza śluzówkę całego układu pokarmowego, trzustkę, może być przyczyną nowotworów i innych schorzeń. Zatem pytanie jest takie, czy cierpiąc na chorobę miażdżycową, będąc po zawale i zabiegu, chcemy sobie jeszcze dokładać kolejnych kłopotów zdrowotnych, czy prowadzić komfortowe życie?
Jeżeli nie potrafimy się uporać z uzależnieniem od alkoholu, czy silną potrzebą okazjonalnego „napicia się”, to nie ma wyjścia i trzeba skontaktować się w tym temacie ze specjalistą uzależnień.
Dziękuję za rozmowę.
Do dr Andrzeja Gębali możesz zarejestrować się telefonicznie kontakt: +48 601 555 644 lub przez portal Znany Lekarz, klikając w link poniżej. Jeśli chcesz skorzystać z porady w ramach NFZ to skontaktuj się z naszą placówką w Kalwarii Zebrzydowskiej: +48 601 555 914.
Andrzej Gębala - ZnanyLekarz.pl
Opracowanie: Eunika Bogucka